بسم الله الرحمن الرحیم
به عقیده علامه جوادی آملی علم اصول در مواردی هم اینک بر اساس نظمی منطقی تبویب نشده است و نیازمند اصلاح است.
ایشان در کتاب منزلت عقل در هندسه معرفت دینی این گونه به تبویب این علم می پردازد:
شناخت حکم خدا از دو طریق است:
1-عقل 2- نقل
نقل یا قرآن است یا سنت.
سنت یا با خبر کشف می شود یا شهرت یا اجماع
خبر یا متواتر است یا واحد. خبر واحد هم یا مستفیض است یا غیر مستفیض.
شهرت یا فتوایی است یا روایی.
اجماع یا محصل است یا منقول.
عقل یا از مبانی تجریدی یا از مبانی تجربی یا از هر دو قیاس تشکیل می دهد.
ایشان آنگاه می افزایند: این تقسیم بندی ها گرچه همه مباحث علم اصول را پوشش ندهند (مثل اصول عملیه) اما دباره حجج و منبع فقه مبنای تبویب مناسبی را عرضه می کند.
علامه جوادی دلیل این نابسامانی در تبویب کنونی علم اصول را در این می دانند که به جای اینکه از منبع معرفت شناختی دین را موضوع علم اصول قرار دهند (یعنی عقل ونقل) حالات روانی مکلف (قطع و ظن) را محور قرار داده است. با این توصیفات ایشان معتقد است بحث از قطع قطاع را باید در فقه بحث کرد نه در اصول مانند شک شکاک.
برای مطالعه بیشتر ر.ک. منزلت عقل در هندسه معرفت دینی صص. 150 تا 158